Living on lucktime

Deze titel staat al een tijdje eenzaam in een word document in mijn computer. Hoewel ik precies weet wat ik daarover wil opschrijven, heb ik mezelf er nog niet toe kunnen zetten. Het leven in Johannesburg gaat – voor veel mensen – gepaard met het negeren van de statistieken en de eigen kans om in aanraking te komen met criminaliteit. Johannesburg is een fascinerende stad. Maar om dat te ontdekken moet je de angst voor misdaad de baas zien te blijven.

Een tijdje geleden ontstond tijdens een vergadering met baas William het plan voor een vervolgonderzoek bij MMP; een grootschalig onderzoek naar misdaad in de Zuid-Afrikaanse media, wat ik zou kunnen gaan uitvoeren. Een belangrijk onderzoek, waarvoor ik op dit moment bezig ben met het schrijven van een projectaanvraag. Ik zou zelfs een deel vanuit Nederland kunnen doen, bijvoorbeeld om ook nog af en toe aanwezig te kunnen zijn in mijn relatie… Toch twijfelt zo’n 50% van mij of ik wel weer terug zal willen komen naar Johannesburg.

Ik ben lang niet meer zo gespannen als in het begin – als ik aan het eind van de middag terugloop van kantoor kijk ik vooral naar de mooie zonsondergangen en na het uitgaan rij ik zonder daar al te veel over na te denken naar huis. Ik let dan alleen op dat ik goed in de rondte kijk voor ik mijn garage binnen rij. En hoewel mijn sleutels-op-het-nachtkastje & dubbel-check-of-ik-nog-wel-beltegoed-heb avondritueel nog steeds standhoudt ben ik al heel lang niet meer ’s nachts wakker geschrokken van enge geluiden.

Je zou bijna gaan denken dat het allemaal wel meevalt met de misdaad in Johannesburg. Tot op vrijdagochtend William’s vrouw Mary slachtoffer wordt van een zogenaamde smash&grab. Op klaarlichte dag en in een veilige suburb stond ze te wachten voor een stoplicht toen iemand haar raam insloeg en haar tas meenam. Kantoorbaby Billy zat gelukkig net niet meer in de auto – want zijn stoel lag vol met glas.

Als collega Tanya en ik terugkomen van een ritje naar het tuincentrum om een citroenboom te kopen komt het onderwerp ter sprake. Ik vertel haar dat ik twijfel of ik langer in Johannesburg zou willen blijven. Met de dreigende misdaadstatistieken als voornaamste reden. De plaatsing van collega Tanya duurt langer dan die van mij; ze heeft nu nog een jaar te gaan. Ze vertelt dat ook zij daar meer dan eens over heeft nagedacht. Ze heeft het gevoel dat hoe langer ze hier blijft, hoe groter het risico is dat er iets met haar gebeurt. “Sometimes I feel like I’m living on lucktime..”

Voor wie zich nu teveel zorgen gaat maken: de meeste statistieken laten zien dat ik zelf relatief weinig kans loop om met misdaad in aanraking te komen. Een relatief veilige suburb. Een relatief veilige bevolkingsgroep. Een relatief veilig geslacht. Relatief veilige werktijden. En een relatief korte periode in Zuid-Afrika. Toch blijft het zinnetje van collega Tanya zo af en toe door mijn hoofd spoken.

“Ik maak me wel een beetje zorgen dat je Nederland straks te saai zult vinden”. Mijn moeder had met deze opmerking vast wel een klein beetje gelijk. Maar de dreiging van de statistieken maakt dat ik stiekem ook alweer verlang naar Nederland. Als je in je hele leven nog geen onveiligheid hebt gekend (De mijnen in Bosnië lagen in ieder geval stil) valt dat soms best zwaar en de vrijheid om onbezorgd over straat te kunnen lonkt.

Dan neem ik het slechte weer wel op de koop toe.