Art in Africa - Deel 2: Weg uit de suburbs

29-02-2008

Thabo Mbeki schijnt in zijn eerste speech als president te hebben gezegd dat wonen in Johannesburg zowel wonen in de eerste als de derde wereld is. Vandaag kreeg ik een klein voorproefje van dit contrast.
Mijn kennismaking met ‘cultureel district’ Newtown – wat door mismanagement en slecht beleid nauwelijks meer een cultureel district is- kwam eerder dan verwacht; daags na ‘Art in Africa deel 1’ kwam ik voor mijn laatste officiële nog vakantiedag naar kantoor en daar bleek collega Sandra ernstige behoefte te hebben aan een vrije middag. Zelf heeft ze geen auto meer, dus we konden elkaar uit de brand helpen: zij vervoer naar galerieën en winkels, ik een gids door de stad.
Eerste galerie was ‘Art on paper’ maar deze bleek midden in een renovatie te zijn en dus leeg op wat emmers verf na. Daaromheen waren ook wat leuke winkeltjes en terrasjes dus in plaats van kunst een kopje koffie gedaan.
Daarna op naar het kunstenaarscomplex ‘the bag factory’, equivalent van de Nederlandse broedplaatsen en project van James, de man van Sandra. In een straatje vlak achter een grote moskee zijn in een oude fabriek zo’n vijftien ateliers, een expositie- en cursusruimte en een film en foto laboratorium gevestigd. Niet ver daarvandaan is soortgelijke werkplaats in ‘the bread factory’. Op dit moment had de bag factory geen expositie, maar ik mocht wel even gluren bij een paar kunstenaars die daar aan het werk waren. Twee daarvan hebben binnenkort een expositie, dus de volgende kunstuitjes heb ik alweer in mijn agenda genoteerd. Eén kunstenares had overigens een handige manier om haar netwerk in de kunstwereld te overzien. Zij verzamelt mensen plus hun schaduw en gaat daarvoor iedere dag om dezelfde tijd naar dezelfde plaats om mensen te fotograferen. Op dit moment ‘spot’ zij mannen met kale hoofden. Hetzelfde doet zij sinds een paar maanden bij collega’s en galeriehouders. Inmiddels heeft ze drie grote doeken volgeplakt met de Johannesburgse incrowd. Handig.
Zoals gezegd was de tocht langs de galerieën ook een kennismaking met de andere kant van Johannesburg. Het ene moment ben je in een Amerikaanse soapserie, het volgende moment rijd je midden in een Afrikaanse stad. Tussen de gigantische zakengebouwen die geïnspireerd zijn op alle mogelijke stijlen uit de architectuur krioelt verkeerschaos, de straat vól met mensen, vrouwen die gigantische boodschappentassen niet in hun handen maar op hun hoofd dragen. Daar bevind zich ook een van de grootste taxi-ranks van de stad. De taxibusjes hier werken met een speciaal handgebarensysteem, dus langs de kant van de weg stonden mensen druk te wijzen, draaien en zwaaien om aan te geven welke richting ze uit wilden. Overigens is dit ook de taxi rank waar onlangs een meisje werd uitgekleed en bespot omdat ze in een minirok over straat ging, een onderwerp wat de laatste tijd vaak in het nieuws was hier.
Temidden daarvan vonden we de chique Standard Bank Gallery, met de expositie van Marlene Dumas. Die erg de moeite waard was, hoewel een flink aantal van de werken in bruikleen waren van Nederlandse collecties en musea en daardoor al bekend. Het gebouw zelf is groot, twee hoge circelvormige witte wanden bieden plek om een groot aantal kunstwerken mooi uit te laten komen. Tegen beter weten in was ik wat verbaasd over het feit dat ook hier galeriebezoek gepaard gaat met fluisteren, schuifelen en een ernstig gezicht. Zouden hier geen galerieën te vinden zijn die op een andere manier omgaan met kunst? Terugkijkend op een superleuke dag in bijna-downtown-Johannesburg (het echte centrum besloten we als twee verdwaalde blanke vrouwen te bewaren voor een andere keer) en genietend van een bak aardappelschijfjes (mmmm) bestempel ik dit tot mijn volgende missie.