Don't put me in a fucking box

Na bijna een uur lang opgewekt te hebben gepraat over de vorderingen van Srebrenica's jeugdcentrum, slaat Milena's stemming plotseling om. Ze heeft zojuist voor mij de kritiek vertaald die een man op Facebook uit over het festival dat aanstaande zaterdag zal plaatsvinden. Ze is het zat om van dingen beschuldigd te worden, en ze is het zat om als Servische automatisch te worden geassocieerd met alle slechte dingen die zijn gebeurd toen zij nog een kind was.
Ze vertelt over een voorval een paar weken geleden, toen ze door twee Franse vriendinnen werd uitgenodigd voor het eten. Aan tafel zat ook een Franse oudere dame, die ieder jaar op 11 juli de herdenkingsdienst bijwoont. Toen de meisjes hun Franse gast na het eten vertelden dat Milena Servische is, raakte de vrouw volgens Milena volledig in de war. "When she met normal Serbian people, she was fucked. Her image that was created by the media was turned upside down. And this is an image that is shared by almost everyone who comes here. Its probably the image that you got too."
Het beeld van de Servische agressor en Bosniak slachtoffer dat door de media werd geschetst brengt meerdere jongeren in moeilijke situaties. Ljubica, eind 20, eerder ook onderdeel van het jeugdcentrum en nu journalist voor de organisatie 'Prijatelj Srebenice', vertelt over zijn aanstaande vakantie. Zijn vriendin, een Duitse vredeswerker die hij in Srebrenica heeft ontmoet, werkt op dit moment in Pristina, Kosovo. "As soon as I pass the border I have to speak English. They do not like Serbs over there. My girlfriend once told her friends that her boyfriend is Serb. They reacted somewhat positive. But when she told them that I am a Serb from Srebrenica - that was a big, big problem." Hij blijft worstelen met de vraag waarom de oorlog in voormalig Joegoslavie - voor hem nog steeds zo goed als één - is ontstaan. Hij legt uit hoe hij alle religieuze boeken heeft gelezen, en daar bijna geen essentiele verschillen in kan ontdekken. "How can you start a war over that?"
Milena heeft dezelfde vragen. Maar niemand waar ze een antwoord van hoopt te krijgen. "I just want some answers. But no one seems to be objective. Not even my parents". Wat ze wel weet, is dat ze door niemand in een hokje wil worden geplaatst. "For some reason religion seems to be important in a sick, chauvinist way. I don't care who is muslim or Serb. I am sick of it. Don't put me in a box. I am a human being, and for me, what I am as a person is defined by music, people, friends, hobbies, beer, food, much more than by religion.
Toch worden beide jongeren gedefinieerd door hun herkomst. Niet hun etnische, maar hun geografische. Hoe graag ze Srebrenica ook willen verlaten, beide beslissen toch altijd weer te blijven vechten voor hun thuis. "Sometimes I just want to leave. Leave this country, never see any Balkan ever again, never talk to anyone from the Balkan ever. But for some reason I keep finding positive energy to fight with."

Dat niet alleen onder veel jongeren de behoefte bestaat om etnische verdeeldheid achter zich te laten, blijkt die middag. Op een terras in het stadscentrum zitten Amir (aka 'Gera') en Vladislav, ze vertellen over het touristisch bedrijfje wat ze hebben opgezet. Plotseling wordt Gera geroepen vanaf de andere kant van het terras. Over en weer wordt een grapje en een lach uitgewisseld, en ze draaien zich weer om naar hun gezelschap. "They were in war together" legt Vladislav uit. "but on opposite sides. They used to shoot bullets at each other. Now they are good friends." Waarschijnlijk ziet hij de verbazing in mijn ogen. "We have to live now. Together. If not as good friends, than at least as good neighbours."